การศึกษาธรรม คือ การรู้จักพอในสิ่งที่ตัวเองมีอยู่ อย่าปล่อยให้ชีวิตขึ้นอยู่กับการแสวงหา อย่าปล่อยให้ชีวิตนี้มีความสุขในการมี
การบำเพ็ญธรรม คือ การรู้จักดำเนินชีวิต ให้เข้าใจชีวิตมากกว่าการมีและไร้ มากกว่าความสุขและทุกข์ เป็นการบำเพ็ญธรรมที่เหนือ สุข ทุกข์ มี ไร้ ได้ เสีย พอเข้าใจไหม? นั่นคือการบำเพ็ญตนอยู่ท่ามกลางมีสุขมีทุกข์ แต่เราไม่รู้สึกทั้งทุกข์และสุข
เรามีจิตใจที่บำเพ็ญตนแล้วอยู่เหนือสภาวะตรงกันข้าม หรืออยู่เหนือสภาวะที่เป็นคู่(ทวิภาวะ) เข้าใจไหม เริ่มไม่เข้าใจแล้ว ไช่ไหม ?
การบำเพ็ญธรรม คือ การศึกษาสิ่งที่อยู่เหนือสุข และทุกข์
คือศึกษาความเป็นจริงแห่งชีวิต และค่าแห่งชีวิตที่อยู่เหนือกว่าสุข และทุกข์
มีใครเข้าใจขึ้นอีกบ้าง ยังงงอยู่ ใช่หรือไม่ ?
งั้นเราพูดง่ายเข้าไปอีก มนุษย์เรามักจะกำหนดว่าชีวิตของเราเกิดมาคือ มีเงินทอง มีชื่อเสียง มีครอบครัวที่ร่มเย็นเป็นสุข เท่านี้คือชีวิต
แต่เมื่อไรที่เราเปิดตำราศึกษาความเป็นพุทธะ เราจะได้รู้ว่า ทิ้งเงินทอง ทิ้งชื่อเสียง ทิ้งครอบครัว คือการได้เดินไปสู่ความเป็นพุทธะ แล้วค้นหาความเป็นพุทธะ แต่มนุษย์เราบอกว่า...ทำไม่ได้
หลายต่อหลายคนมักจะติดอยู่แค่ วังวนแห่งทุกข์ สุข มี ไร้ ได้ เสีย ไม่ยอมก้าวออกมา เพราะคิดแค่เพียงว่าทำไม่ได้ ใช่หรือไม่ ?
แต่ถามจริงๆ วันนี้ท่านทำได้อย่างหนึ่งคือ ยอมไม่แสวงหาทางโลก แต่มาแสวงหาทางธรรม ยอมไม่ไปสะสมทางโลกแต่มาสะสมคุณธรรม ยอมปล่อยวางเรื่องทางบ้านแต่มาเพียรหาทางธรรม ทำได้ไหม ? วันนี้ทำได้แล้ว จริงหรือไม่ ?
แต่การบำเพ็ญธรรมไม่ใช่ให้ทิ้งหมด แต่การรู้จักพอ รู้จักปลง และเอาเวลาที่พอ เวลาที่ปลงนั้น มาเพียรหาความเป็นพุทธะในตัวตน แค่นี้เองคือการบำเพ็ญความเป็นพุทธะ ท่ามกลางสังคม และอยู่ในครอบครัว ใช่หรือไม่ ?
นั่นคือจิตใจที่ไม่ยึดติดสิ่งของใดๆ สรุปไม่ยึดติดอะไรในโลกนี้ แม้แต่ตนเอง
เฉกเช่นปราชญ์โบราณกว่าวไว้ว่า
"ไม่มีต้นโพธิ์ ไม่มีกระจก แล้วฝุ่นจะเกาะอะไร" เมื่อไม่มีกายไม่มีตนแล้ว กิเลสจะมาจากไหน แล้วทุกข์จะเกาะอะไร
นั่นก็คือ ให้เรารู้จักปล่อยวางเรื่องราวในโลกนี้ ปล่อยวางตัวตนเอง
